Canavzan ëd San Giòrs, Remo Bertodatti (Remo dij Bèr) a l’é stàit poeta, prosador e artista. Soe euvre poétiche “a stan antrames tradission e arnovament, (…) a cheujo la tradission ëd la gran poesìa piemontèisa dël Neuvsent e a la moderniso ant na forma ch’a l’é rëspetosa dle régole ma sempe original, parèj coma j’argoment tratà a san arpete, an manera neuva e moderna, coj pì genit ëd nòstra tradission […]
Dario Pasé | Musicalbrandé, n. 118, giugn 1988
Se chèich soa poesìa as treuva ant ël volum Consert për orchestra e aribeba (1988), soa produssion an pròsa, frësca e fringanta, a speta ancor d’esse cujìa an volum, e as treuva pì che tut ansima a j’armanach literari Ij Brandé e an sij feuj ëd Piemontèis Ancheuj, ël mensil ëd poesìa e coltura piemontèisa ch’a l’ha avù an Bertodat un dij sò pì vajant colaborador.
«Ma a l’é pa pro ‘l papin ëd la poesìa sla gamba ‘d bòsch ëd nòstra Patria cita…
Mi i vurerìa esse des vòlte pì ativ për cissé e giuté negossiant e artigian a buté j’ansëgne an piemontèis…
I vurerìa esse sent vòlte pì an piòta për ampinì le scòle ‘d Piemont ëd material didàtich ch’a blaga nòstra lenga e nòstra coltura (magara stërmand la gramàtica drinta la gòj d’un gieugh)…
I vurerìa esse mila vòlte pì mat për viré ant la parlada local ij nòm dij nòstri pais ëscrit an sla segnalética stradal.
I lo farìa la neuit ëd Santa Lussìa: la pì longa ch’a-i sia…
Pensé, che bel!… La prima bachëtta ‘d sol a darìa l’andi a la baudëtta ëd nòstra alba d’òr!…»
Remo Bertodatti, an sël Musicalbrandé n. 94, Giugn dël 1982
► It ses mè tut
► Cioché e spìrit ëd cioché
► La legenda dël Pò
* * *
Remo Bertodatti a l’ha lassane
I l’oma ‘ncaminà ‘l 2008 con la segnalassion d’ «Ij Brandé. Armanach ëd poesìa piemontèisa 2008», soagnà da Remo Bertodatti, con d’àutri amis. E adess, mentre s’anviaroma ai mèis ch’an pòrto a saré l’ann, i dovoma parlé ‘d Remo për arcordene ‘l travaj, l’angage për sò Piemont, an tanti ani ‘d «servissi» a la bon-a bataja, përchè ant ël cheur dl’istà Bertodatti a l’é andasne për sempe.
Canavzan ëd San Giòrs, ovrié a la Fiat, fòra dij cancej dla fàbrica soa vita a l’é stàita marcà da l’ancontr con ël moviment poétich dla Companìa di Brandé, an particolar con Camillo Brero e con Giovanni Morello.
Na militansa piemontèisa la soa vivùa pitòst daré dle quinte, për fé fosoné le ròbe, butandje cheur e passion. E da quand a l’era ‘ndà an pension tut sò temp a l’era për ël piemontèis. Vàire vòte da coste pàgine a l’é capitane ‘d parlé ‘d lìber ch’a l’ha soagnà ansema a d’àutri, për Caslëtte, Alpignan, travaj d’arserche etnogràfiche e lenghìstiche fàite a la bon-a, ma motobin pressiose për col drit a la memòria che ògni travaj, ògni pera, ògni vos a dovrìa avèj. A va arcordà sò angage për fé andé anans ël mensil «Piemontèis ancheuj»; la colaborassion për l’edission neuva dla «Gramàtica piemontèisa» ‘d Camillo Brero; ij cors ëd piemontèis dl’Università dla Tersa Età, e na baronà d’àutre ròbe sempe con ël pensé sincer ëd serve për ël Piemont e la lenga piemontèisa.
«Mi i vurerìa esse – a scrivìa – des vòlte pì ativ për cissé e giuté negossiant e artigian a buté j’ansëgne an piemontèis. I vurerìa esse sent vòlte pì ‘n piòta për ampinì le scòle ‘d Piemont ëd material didàtich ch’a blaga nòsta lenga… ».
Un programa ‘d vita che ‘l cheur gròss ëd Remo Bertodatti a l’ha portà anans fin-a a l’ùltim respir: «It se mè tut Piemont, l’orisont e but ëd vita ‘Patria Cita’ com un vers: me univers!».
Giovanni Tesio
(ël Vënner ëd La Stampa, 10.10.2008)
