Amis piemontèis, dòp dla presentassion – a l’é za passaje n’ani – ëd 12.000 signature për fé arconòsse la lenga piemontèisa da l’Ëstat italian e dòp che vàire deputà e senator a l’han presentà a Roma ‘d propòste legislative për avèj cost arconossiment, tut a l’é ferm.
Miraco Roma, ch’a l’é atribuisse ‘l drit esclusiv d’arconòsse le lenghe, a veul nen ch’ël piemontèis a l’abia n’avnì? S’a l’é nen parèj, com é-la che coste propòste për ël piemontèis a van nen an dëscussion?
An costi mèis a son stàite aprovà vàire e vàire lèj, ëdcò d’argoment linger o manch amportant.
An Piemont i vivoma na situassion ëd discriminassion linguìstica, étnica e coltural: quatr lenghe su sinch a son arconossùe, quatr su sinch a peulo porté anans ëd vajant programa ‘d valorisassion, d’ansëgnament, ëd promossion, quatr su sinch a peulo spantié ‘d publicassion d’anformassion, quatr su sinch a l’han ël sostegn ëd j’ent pùblich.
Mach un-a a l’é tajà fòra, mach un-a a l’ha nen ij mojen për fesse sente, mach un-a a treuva l’uss ëd la scòla sarà, mach a un-a a-j nego fin-a l’esistensa: a l’é ‘l piemontèis, ch’as parla a tut ël Piemont an vàire nuanse, e ch’as parla ‘dcò ant le valade aranda dle lenghe za arconossùe. Mach ël piemontèis a l’é, giumai da 12 ani, “dialet” dë sconda sernia antrames a ‘d lenghe ‘d prima.
Costa situassion intoleràbila a dëv chité dnans ëd l’istà. Le propòste a son deposità: a basta aproveje (e a-i va sinch minute). Opurament, s’a séguito nen andé an dëscussion o s’a son bocià, a l’é evident che l’Italia a veul fé fòra ij Piemontèis.
I s’àuto-convocoma tuti an Ast, dumìnica 27 ëd magg, për pijé ‘d provediment ch’a conto.
A-i é gnun-e associassion e gnun-e opinion polìtiche ch’a peulo dividne: i saroma tuti òm, fomne, fije e fieuj piemontèis che adess a l’han fàit ël pien, a son stofi ‘d fesse pijé për fòj. A dovrà esse na matin ëstòrica.