Pinin Pacòt
(Turin, 1899 – Anon, 1964)
Pinin Pacòt, nassù a Turin ai 20 ëd fërvé dël 1899 da famija originaria d’Anon e mòrt a Anon ai 16 dë dzèmber dël 1964, a l’é ‘l pare dla literatura piemontèisa moderna e ‘l restaurador ëd la tradission ëd la grafìa clàssica ‘d nòsta lenga.
Fondador ëd la Companìa dij Brandé (1927) e diretor ëd l’arvista Ij Brandé; soe euvre poétiche a son Arsivòli (1926), Crosiere (1936), Speransa (1946), Gioventù, pòvra amìa (1951) e Sèira (1964).
«[…] L’ispirassion ëd Pacòt a l’ha sempre un caràter d’elevassion, d’orgheuj, ‘d disprese sovran e dignitos ëd tut lòn ch’a l’é volgar, già dit, bësbià o bacajà dai temp dij Tòni […]. Dzora ‘l caval dij seugn ëd j’Arsivòli, Pinin Pacòt a l’ha fàit dë stra. A l’ha traversà ‘d crosiere già batùe andova quaich nìvola ‘d pover a l’ha stërmaje soa stra granda, ma, da bon-a ligera dla poesìa, a l’é argiunsusse a chila piandla torna a la larga sensa armangesse ij medésim senté e sensa lassesse ancërmé da j’ombrëtte musicaj mistralian-e e da le frësche adoss verlainian-e ch’a lo invitavo a fërmesse. […] E ant na ventà frèida ‘d misteri, ant un cel niss ëd tramont, la scorerìa a chita, su na vision fantàstica, lorda d’una magìa poética ch’a scon-torna ij confin largh ëd le sinfonìa […] (Parèj) ël martlèt d’òr dla poesìa ‘d Pacòt a l’ha anciodà sla tàula dla geografìa leteraria nostran-a […] ël paesagi d’una fàula vivùa […] (Nen) na giojera splendrienta ‘d pressiose rarità sernùe con le pinsëtte dla passiensa e ordinà con la caramela dl’ambission […], ma na fior ëd rì venà ‘d cel e steilà d’eleganse. […] (Ant soa euvra) a s’angarlanda nòstra parlada s-cetta e trasparenta, na parlada che Pinin Pacòt a l’ha savù antërsì an manera d’arte për dovrela a ‘ncoroné – con goj pagan-a e onestà certosin-a – la soa ispirassion genuin-a ‘d poeta piemontèis: munì ‘d passapòrt regolar për la poesìa dël mond».
Luis Olivé, Armanach piemontèis 1936
«Pacòt a l’é l’ànima ‘d nòst temp. Soa bataja për la survivensa dla lenga ‘d soa tèra, soa arserca sensa arpòs ëd la blëssa, dla lus, dla vrità e dl’umanità an mes a le guère e al deul, sò dilema ‘d fé arvive ‘d paròle antiche për deje dignità e fòrsa a nòstra milenaria lenga piemontèisa, soa solitùdin esistensial e artìstica ant le crosiere frose e tribulà dl’esistensa a në fan un model për noi tuti, an dubi coma che i soma, a l’arserca ‘d nòsta lenga e ‘d nòsta identità.
Pinin Pacòt, poeta ‘d nòsta tèra, vos ëd nòsta gent, a l’é nòsta cossiensa lenghìstica e coltural. An chiel nojàuti i arconossoma ‘l model ëd nòsta lòta e ‘d nòsta determinassion ëd vive coma piemontèis nòsta aventura coltural, ëd deje la man a tuti ij pòpoj ëd la tèra e ‘d dialoghé con lor an nòsta lenga, sa lenga che ùnica a esprim nòst passà e nòst present, nòsta gent e nòsta sivilisassion, costa lenga che Pacòt a l’ha lassane, corìa, bondosa, ardìa e pì ancërmanta che mai, përchè che noi i la cudièisso e i-j vorèisso bin coma chiel a l’ha vorsuje bin.
Pinin Pacòt a l’é për dabon ansema a nojàutri, an mes a noi che ancor i parloma e capioma soe antiche paròle fàite neuve, për ëspartì con nojàutri sò amor për la vita.
Sergi Girardin – McGill University, Montréal
► Censin Pich ► Un poeta e ‘n magister: Pinin Pacòt
► Ij mè vej
► Crosiere
► Rabbi
► Quand ‘t na vai
► Gioventù, pòvra amìa
◄ Mila agn ëd Literatura Piemontèisa
► Ël monument ëd Pinin Pacòt a Turin