Che ‘d neuve?
Nòsta gent a l’ha pì nen ël drit ëd ciamé ij sò pais con sò nòm
I l’oma riferì an sël nùmer passà coma sta prima ël ministr Roberto Maroni a l’avèissa cissà ‘l prefet a buté le ròbe a pòst ant la Comun-a piemontèisa ‘d Leynì che, për Regio Decreto dël 1939 (n. 925), për lor-là as ciamrìa ancora romanamente “Leini” (e donca as dasìa ‘d blaga con un nòm piemontèis “abusiv”).
Da già che ‘l consej comunal a mars a l’avìa calà le braje an pijand at dël Regio Decreto apress le «sollecitazioni da parte della prefettura di Torino e del ministero dell’interno» (che, as vëdd, a àplico un federalism a l’italian-a), i soma sentusse an dover nojàutri, an tan che piemontèis, ëd ciameje al ministr na ròba bin sempia: se a Roma a l’é bastà ‘n decret për tradì la stòria e l’identità ëd vàire comun-e piemontèise, l’istess as podrìa fesse për rimedié e buteje na pera ansima a st’assident ch’a l’é rivà. Donca, gnun referendum – che le comun-e a fòrsa ‘d mandé ‘d sòld an Italia a son restà a curte busche – ma la possibilità d’arnové le denominassion toponomàstiche dle Comun-e piemontèise ch’a lo ciamo, sensa carieje d’àutre spèise.
A preuva che ‘l federalismo a l’é mach në slogan eletoral, a l’é rivane dódes (12) linie ‘d rëspòsta sotsignà dal capo della segreteria dël sotsegretari dë Stat Michelino Davico che, an doi paròle (ma pròpe mach doi) a fortiss che – gnun përdon – a venta fé ‘n referendum comunal, avèj l’avis dël consej comunal, col dël consej provinsial, col ëd na comission regional e peui fé na lej regional! Dësnò, pipa. Antant ij giornaj a son già sùbit anlignasse a scrive Leini an sij sò feuj.
A val pì nen la pen-a ‘d feje rëspòsta; d’àutra part i l’oma capì tut: le prefeture a j’abolisso nen (coma se nojàutri Piemontèis i fusso nen bon a gavessla sensa ij controlor ëd Roma), ansi, a n’jë campo dapress co’l but dë scamoté tut lòn ch’a spussa d’identità, ciamandne d’adatesse a le disposission fassiste dël ‘39. Na bela lession ëd democrassìa e ‘d libertà (e ‘d “federalismo”) ch’i dovoma fene tesòr.
Pijand consiensa che dal 1939 al 2010 l’essensa dl’Italia ant ij nòsti confront a l’é nen cambià, ij Piemontèis a dëvo mach angagesse për arpijesse lòn ch’a l’é sempe stàit sò. O miraco a së speto ch’i passo d’àutri 150 ani a pioré ij nòsti mòrt?
(Gioventura Piemontèisa, n. 1/2010)