Ël magìster Giusep Arnàud ëd Moncalé a l’ha scrivù ‘d fàule an vers e an pròsa an sl’ancamin ëd l’Eutsent. Cole an pròsa a son ël prim esempe dël géner ant la literatura piemontèisa. Con ëd moral sempie e ciàire – e fin-a un pò passà – da la mira dla lenga a son ancor ancheuj un dij mej esempe ‘d bel piemontèis dovrà con soa giusta sintassi e con sò deuit. N’anvit a lese ‘l piemontèis com a ventrìa scrivlo sempe.
.
La levr e ‘l fusil
Giusep Arnàud
.
Un cassador a s’era andurmisse s’un maciairon ëd fen con la testa pogià s’una man e, lì dacant ai pé, a l’avìa sò fusil carià a quadërton.
Una levr paurosa, com a lo son tute, a pen-a ch’a l’ha vëddù col caga-feu a bërluse a-j é sùbit pijaje na fofa ch’i dijo nèn àutr, e a l’ha fàit për scapé: ma an cola, avend osservà che ‘l cassador a durmìa com na marmòta su col montruch d’erba, a l’ha pijà coragi, e pian pianin avzinandsje, a l’ha avù la tòla d’andé a balindroné 1 antorn a col ës-ciòp.
Chiel-sì, vëddend la baldansa ch’as pijava cola bërnufia ‘d levr, a l’é butasse a dì:
– Eh! che manera é-la cla-lì d’ëvnime a pijé a fé 2; it chërdës-to ‘d vòte ch’i sia ‘n tòni , un toblan , ch’i pija j’afront për compliment? Sas-to nen, chë mi i son bon a brusete le servele ant na minuta, e fete surtì l’ànima d’ant ël còrp? Sas-to nen ch’ël feu che mi të slanso a fà tramblé ij lion, j’ors, le pantere, le jene, e ij sent diavo, ch’a son pì feros e pì furb che ti? Giura pastiss! i seu nen com im ten-a…
– Puh! – la Levr a-j ha rëspòst – àussa nen tant ël nas, mè amis: ch’it ses ant un eror, ma bel gròss; e it assicuro chë tute toe bravade a fan nen scapé un gat.
Col che noi i tëmmoma a l’é tò padron, lolì a l’é vèra, ma solament fin ch’a stà dësvijà: ma s’a fà tant d’andurmisse, ciarea, sore mascre, tò feu a l’ha pì gnun efet, e i të spuomo adòss alegrament.
La moralità dë sta fàula a sàuta tant a j’euj ch’a fà nen dë bzògn dë spieghela.
1 balindroné: sautërlé. 2 d’ëvnime a pijé a fé: d’ëvnì a cisseme.