La polastrin-a rossa
Marisòt
«Na vòlta a-i era na polastrin-a rossa ch’a vivìa tuta sola ant soa casòta vzin-a al bòsch. Na volp veja e furba a stasìa nen lontan-a da là… ma i më scote, farinele?…».
«Si. Bela, si… ma… e peui?».
La Bela a l’era na cara vejòta ch’a stasìa davzin a ca nòstra. Forse a l’avìa sent ani… o magara anche ‘d pì.
Sò nòm ver a l’era “Borela”, ma mia sorlin-a (tre ani nen compì) a la ciamava “Bela”, përchè a l’avìa ancor nen pijà famijarità con la “erre”. E anche për mi (ses ani) cola cara vejòta a l’era “la Bela”.
Mincatant, sùbit dòp disné, al pòst d’arposesse ‘n pò ant sël sofà, nojàutre doe i surtìo ant ël giardin e, man ant la man, i corìo là andoa ch’a-i era la veja scala ‘d bòsch ch’a portava su ant lë studi ‘d papà.
Jë scalin a l’ero pitòst àut e mia sorlin-a a fatigava a monteje, ma a l’avìa amparà a andé su a “gatagnàu” e mi i la giutava ‘dcò con la vos: «su… su… su… brava!».
An bastava fé quatr ëscalin për trovesse ant col che për noi a l’era lë “scalin màgich”. Già, përchè a l’avìa na chërpura larga doi dìj e longa doe branche, ch’an përmëttìa ‘d vëdde un mond bin divers dal nòstr e bel ‘me na fàula.
As capiss che la posission për osservelo a l’era nen ëd le pì confortèivole: an tocava anginojesse ant slë scalin pì sota e chiné la testa fin-a a la… chërpura màgica; ma nojàutre i soportavo sto dëscòmod përchè a valìa bin la pen-a…
«Bela… Bela… conta la polatlin-a lossa…» a disìa mia sorlin-a con na vos già un pò andurmìa.
«Ma a st’ora i duvrìe già savèjla a memòria, birichin-e. I l’avrai già contavla vint vòlte…». E forse a l’avìa rason.
Ma i penso che, pì che tut, a mia sorela a-j fasìa piasì a scoté cola vos tranquila, dossa, ch’a la cunava fin-a a fela andurmì adòss a mi.
A mi che për un pò i scotava la conta, ma i rivava mai a ‘ndeje dapress fin-a a la ciusa. Pì che la fàula, am tenìa dësvija lòn ch’i podìa s-ciairé da la “chërpura màgica”.
A j’ero a peupres sempe j’istesse còse, ma mi i-j godìa come se i-j vedèissa për la prima vòlta. La “Bela” a l’era setà an slë scalin ëd soa pòrta. A fasìa caussèt e as sentìa ‘l dindiné dij fer che a s’ancrosiavo e mincatant, an sla fòga dël discors, un fer a jë scapava për tèra e chila a crijava “Bòja fàuss!…” così fòrt che ‘l micio, quacià ai sò pé, a scapava via. I l’avìo amprendù ‘dcò noi cola espression, e papà e mama an rusavo: an disìo ch’a l’era un pò grossera…
E antant, mentre che ij caussèt ëd lan-a e la “polastrin-a rossa” a andasìo anans, ij mè euj curios a spassëgiavo ant l’èira ‘d Bela.
N’èira ch’a l’era la fin dël mond!…
Tut un bogé ‘d bestiòle; tut un ciaramlé ‘d vos ch’as confondìo tra ‘d lor ant un’orchestra ‘d sent ëstrument. Pòvra Bela! Chi a të scotava ancora? Le pole a bechëttavo sensa sosta la tèra e mincatant as dasìo bataja për esse le prime a pijé na bòja o në smens o na gran-a ‘d melia. E am piasìa vëddje dindané an sle piòte ch’a smijavo a la veja Marcolin-a quand ch’andasìa a fé la spèisa.
E ‘l gal! Che blëssa ‘d color e quante arie as dasìa, convint ëd soa maestosità e ‘d soa amportansa. E ij cunij con j’orije a pendojon a sautavo sì e là ant la cunijera, mentre ‘l breugg ëd le vache a vnisìa fòra da la stala e ‘l can a baulava, i sai nen se për feje chité o për deje ‘l rendicont ëd la giornà…
Tra tute coste creature pien-e ‘d vita e ‘d blëssa a-i mancava mach… la “polastrin-a rossa”. Già! a l’era ancora an sij làver ëd la veja Borela, ch’a continuava soa stòria con santa passiensa.
Na stòria bela, a peul desse, ma nen coma cola ch’as dësrolava dëdnans a nojàutre doe, a travers a la chërpura dlë scalin “màgich” ëd na scala ‘d bòsch.
Ij Brandé, Armanach ëd Poesìa Piemontèisa
◄ Marisòt