Nà a Vian-a ai 3 ‘d magg dël 1803, a l’é mòrt a Susa ai 27 ëd giugn dël 1862. Come ‘l Brofferio a l’é stàit òm ëd lej e deputà al Parlament […].
Norberto Ròsa a l’é vivù squasi sempe a Susa, fòra da la violensa e da j’antrigh ëd la mës-cia, insoferent ëd la violensa ch’a l’ha caraterisà coj ani càud. Soa poesìa a specia un clima interior pì apasià, sostnù da col otimism ch’a sà guardé con filosofìa a la meschinità e a l’ingiustissia dl’umanità, da sempe ciapà ant la rej ëd l’egoism e dla superbia. Chiel a fà nen ëd la sàtira ch’a fora, ma a castiga la società con col soris “bërnesch” ch’a-j don-a vajantisa e vivacità.
A l’é mer consideré che sò poétich a toca nen tant ël cit mond ch’a lo anviron-a, che miraco a l’é ancor ël mej, ma a l’é adressà a tut col conglomerà ‘d nassion ch’a son “costa tèra”.
Chi l’ha dit che costa tèra
l’é n’inmensa gabia ‘d mat,
a l’ha dit na còsa vera
coma doi e doi fan quat…
Për chiel, nopà, sò cit mond a spòrz al vér filòsofo la solussion përsonal dij problema ch’a craso l’òm.
Mi ‘m fà nen d’esse ‘l ghignon
dla fortun-a che a l’é mata;
Stà për tèra com i son
l’é difìcil che i robata…
D’àutra part ant un mond “gabia ‘d mat” al poeta a-i resta mach pì che crijé sò ameror e seufre an silensi.
Òh nassion insivilìe!
É-lo sì ‘l progress ch’i fé?
Ah, lasseme rije rije,
s’nò finisso për pioré!…
E se an noi a-i resta n’aringret an sl’euvra ‘d Norberto Ròsa, a l’é nen, ëd sicur, për nen avèj chiel cantà diversament soa passion, ma për l’avèj cantà tròp pòch an lenga piemontèisa. Tutun, soa euvra poética an piemontèis a buta ‘l Ròsa tra ij poeta pì vajant ëd nòstra literatura.
Camillo Brero
(da “Le magnìfiche vos ëd la Leteratura piemontèisa)
.
Sansossì a la violeta
Norbert Ròsa
Còs val-lo crussiesse
ch’le còse dël mond
an leu d’elevesse
a torno giù al fond?
Ij crussi, i savomo
che a fan ëvnì gris;
cantomo, ridomo:
tant pijà sul nemis.
Se ‘l vent a sconquassa,
se am guasta ‘l forment,
i penso che am lassa
la melia p’r ij dent.
e quand la tempesta
vendumia quàich vis,
mi gòdo la resta:
tant pijà sul nemis.
Armarca: tant pijà = “tanto di guadagnato”.
.
► In vino veritas
► Lë lion vej