Ant sò Chronicon imaginis mundi, scrit vers ël 1334, Fra’ Giaco d’Aiqv, contand na stòria dl’Imperator Federich e ‘d sò minist Pier de la Vigna, a ripòrta dij vers ch’a son tra ij pì antich ëd nòsta leteratura piemontèisa […]
As trata an fond d’una veja legenda popolar, ch’as treuva ‘dcò ant le veje leterature orientaj […] e l’atribussion che ‘l fra’ d’Aiqv a në fà ai sò personagi a deriva mach da la figura dla vigna, ch’a l’é ‘l motiv central dla poesìa e ch’a l’é bastà për sugerì ‘l nòm dël poeta e nodar imperial.
Ma lòn che për noi a l’ha d’importansa, a l’é che sti vers a son già scrit an piemontèis, ant un vej piemontèis sfumà ‘d monfrin dël Terzent, ch’a jë smija ancora tant a col d’adess; bele che sti vers, quand che nòst fra’ a-j trascrivìa, a duvèisso già esse bin popolar, e për lòn già bin vej anlora, për ch’a podèissa fiorìe antorn na legenda ch’as riferìa a ‘d personagi ch’a l’ero vivù na senten-a d’ani prima.
Sti vers mancomal, a son conossù e sità dai romanista. A l’ha già publicaje ‘l Bertoni ant ël sò Duecento, a l’ha riportaje G. M. Monti ant sò lìber su Le Villanelle alla napoletana, e da pòch, ant na version pì completa, a l’ha torna studiaje Angelo Monteverdi ant ël fass. 2 dël 4 vol. dë Studi Medievali (Pier della Vigna nella «Imago mundi» di Jacopo d’Acqui). […]
A conta nòst fra’ che na vòlta l’Imperator Federich a l’era andàit a ca ‘d Pier de la Vigna për sërchelo e che, rivà fin-a ant la stansa da lét, a l’avìa trovaje anvece la fomna ch’a durmìa, mesa dëscoatà. Antlora l’Imperator a l’ha tiraje su le cuverte e a l’é surtì. Për maleur a l’avìa dësmentiaje un guant an sël còfo. Pier de la Vigna pen-a tornà a ca a treuva col guant, e a cred già ‘d porté an testa tuta l’arma dë Stupinis. Ma combin ch’a sia arvers e sagrinà, as trata dl’Imperator, e a s’ancala nen a dì gnente. As contenta mach dë sfoghesse tratand mal soa fomna, che a në capiss gnente e a veul nen desne pas, tant ch’a-j lo conta a l’Imperator. Antlora Federich a torna a ca ‘d sò ministr che, vëdendse dëdnans coj che chiel a cred colpévoj, a veul dijne doe cum concordantia verborum, non nominato imperatore nec domina.
Antlora, a séguita ‘l cronista,
Petrus de Vineis loquitur stilo materno;
Una vigna ò piantà:
per travers è intrà
chi la vigna m’à vastà.
An fait gran pecà
de far a mi quetant mal.
Imperator respondit Petro de Vineis:
A la vigna sont andà,
descoverta l’ò trovà.
Coverta l’ò, no l’ò tocà:
lo me guant ò lassà.
Domina loquitur Petro de Vineis:
Vigna sont, vigna sarai:
la mia vigna no falì mai.
Consolatus respondit Petrus de Vineis:
Se così è com è narrà,
plu am la vigna che fes mai.
Et sic facta est pax inter dominum et Petrum.
Pinin Pacòt
Armanach Piemontèis 1934 | A l’ansëgna dij Brandé