d’Adriana Chiabrando
Mostré piemontèis ancheuj a l’é, sicura, pì bel fé che quand – a fà apopré na desen-a d’agn – a l’era na neuva dròla – se nen, adritura, arzigà! – e ‘l sospet e l’arfud dle famije a peisavo tan. Le lession ëd piemontèis a son ancor nen acetà l’istess che j’àutre e le dìspute con le famije a son pa finìe d’autut (a-i é ancora coj ch’a penso al piemontèis coma a ‘n rival dl’inglèis e a capisso pa che ij cit bilengh a l’han ëd vantagi an confront a j’àutri ).
Tutun j’agn passà – s’a son nen ëstàit belfé – a l’han , comsëssia, portà d’arzultà amportant : a l’han fàit conòsse ‘l problema, a l’han sensibilisà la gent e, adess, as taca a trové ‘nt le classe ‘d masnajòte, àute ‘n sòld ëd toma, ch’a parlo ‘l piemontèis o ch’a lo capisso bin e a vëdde sempe pì ‘d giovo ch’a s’iscrivo ai cors për ij grand. A-i é ancora vàire pregiudissi polìtich ma, a fòrsa ‘d parlene, la gent a comensa a capì che la coltura a l’ha gnun color.
La globalisassion – a l’impensà – a l’ha dcò dane na man, dësvijanda ij bastian contrari che a serco d’artrové soa diversità e soe rèis. Soens, fin-a le famije imigrà a son content che soe masnà a studio la coltura local. Contut che la situassion a sia ancor nen al mej, i podoma esse sodisfàit.
E a l’é pròpi adess ch’a diventa amportant fé doi gròss sàut ëd qualità.
I l’oma presentà ‘nt le scòle la lession ëd lenga piemontèisa coma ‘n moment d’amusament e a l’é rivaje l’ora ‘d passé ‘l messagi – nen ëstofios ma seri – che ij gieugh e le filastròcole a son maca na cita part d’un gròss patrimòni lenghìstich e coltural.
E peui – e sossì a sarà bin malfé — tuti (nojàutri ansëgnant për prim) i l’oma da piantela lì con ël piemontèis d’antan, dle bele tradission, ëd coma ch’as vivìa bin na vòlta e via fòrt… A l’é stàit bel e pì che anteressant parlé dël temp passà e a venta nen arfusé ij nòstri cé e l’ardità pressiosa ch’a l’han lassane, al contrari, a l’é da sì ch’i l’oma da parte, da le 
rèis, ma, s’i voroma porté nòstra lenga con noi ant ël ters mileni, i l’oma da vëddla coma na lenga viva, ch’as parla mincadì, ‘d ròbe ‘d mincadì, nen na lenga relegà ‘nt un musé, përchè – boneur! – a l’é ‘ncor nen mòrta e a l’ha ‘ncor nen da manca d’esse sotrà… Peul desse che la gent a l’abia comensà a capì l’amportansa, an na società ch’a l’é sempe pì multiétnica, che le masnà a pijo cossiensa dl’esistensa d’àutre colture, ma sensa dësmentié la soa. A l’é pì che giust salvé nòstra tèra, ij nòstri vin e nòstre tome, ma a toca dcò salvé nòsta lenga-mare, nòsta ànima, përchè le tradission e la coltura a son gropà, un-a a l’ha da manca dl’àutra për continué a vive.
Ij nòsti vej a l’han lassane ‘d tesòr, gropà a nòsta tèra, ch’a val bin la pen-a ‘d cudì e trasmëtte a nòsti cit për nen lasseje chërse copianda j’àutri coma ‘d sumiòt.
Contra la siviltà uguala, superfissial e fosonanta ch’a serco dë spantié an tut ël mond, l’ùnica a l’é difende nòstra diversità e originalità, che, boneur, a son un process biològich, na vera richëssa dla natura.
Ël piemontèis a deuv nen resté mach un mond arcàich e nostàlgich, antè ch’a vivìo nòno e cé, s’a veul salvesse, a deuv esse viv, parlà mincadi e daspërtut: i l’oma da manca ‘d përson-e orgojose, ch’as geno pa a parlé ‘l piemontèis për le stra, ant le boteghe, con j’amis, ma, dzortut, con le masnà, a scòla.
A l’é sì ch’is giugoma tut.