(2.12.1915 – 1.1.1995)
Gasëttié, educator, filòsof, teòlogo, poeta (e da pì che un definì “sant”), autor ëd vàire lìber e colaborador d’arviste an fransèis, piemontèis e italian, diretor dël mensil Europa, fondà da chiel dël 1963.
A l’ha dësfendù con determinassion la Santa Mëssa an piemontèis.
An nòsta lenga an volum a son stàite publicà soe Omelìe piemontèise (1998), frut ëd na longa colaborassion con l’arvista Piemontèis Ancheuj, dirigiùa da Milo Bré.
–
–––
–
–
–
[…] Don Mario Occhiena a l’ha lassane n’ardità ‘d consiensa religiosa e ‘d bin al Piemont, che da ràir i l’oma trovà an n’àutr òm përfonde parèj e nurìe ‘d travaj e ‘d veuja ‘d foson, oltra che d’idèje fërme e mai tradìe.
A venta dì che, belavans, la gerarchìa eclesiàstica a l’ha mai mostrà ‘d capilo, e a l’é mai sforsasse ‘d rasoné visavì ‘d sò sagrin për ël destin d’un pòpol, nòsta gent piemontèisa, na vira corma ‘d fe e con na fioridura ‘d sant fongà ‘nt ël sossial, e ora pi tacà a lë dne e al materialism, cit o grand ch’a sia, che a na mission religiosa e uman-a spenduva për j’àutri.
Chiel, da desen-e e desen-e d’ani, a sentìa che costa arvangia dla lenga piemonteisa portà anans dai Brandé a dovìa nen esse confinà ai pòchi tocà dal don ëd la poesìa, ma slarghesse a tuta nosta gent che, artrovand ël piasì për la lenga natural, a l’avrìa ‘dco sërcà, con costa lenga, un contat sincer con Nosgnor.
Ij vësco, gavà chèich ecession, a lo pijavo për n’original, che a-i cherdìa a lòn che a fasìa, ma che a valìa nen la pen-a ‘d dialogheje ansema; ansi, pì ‘d na vòlta, a l’han falo tase o daje tanta ameiror, arciamandlo al dovèj dë scoté e pro.
A l’é parèj che tuti ij sò sfòrs e j’assion che, con fiusa e fin-a con n’inossensa che an lassava antërdovà, se i pensavo a la malissia dël mond, a l’han mirà an vàire ocasion a l’arconossiment o, tansipòch, a un prinsipi ‘d comprension ëd la Mëssa an lenga piemontèisa e dla version an piemontèis dle Sacre Scriture e ‘d tuta la liturgìa a l’han mai arseivù gnanca na marca dël coronament che a sarìa spetasse.
Tutun, a l’é mòrt seren, për na fe che a vivìa fòrta dzora dij magon dël present e miraco përche a sentìa che, sëmnand com a fasìa, cheidun, se nen chiel, a l’avrìa peui cujine ij frut.
I l’oma conossulo cheich ani anans dla mòrt ëd Motura, ansema a cost nòst grand amis, al Sènter “Europa” che, adess al nùmer 10 ëd contrà Sanfront, antlora a l’era an na cita ca al fond ëd contrà Andrea Dòria, randa al colegi S. Giusep.
L’Europa për chiel a l’era cola cristian-a, dla spetativa dla pas e dla libertà tant ant ël concét modern che an col medieval ëd libertà dal mal. Cost a l’avia portà a le guère e a l’arfud ëd l’Amor. L’arvangia dla consiensa cristian-a a dovìa marcé con cola dla lenga piemontèisa, la lenga dij nòst sant, d’un Piemont për la vita, për tante pì vite, e nen për l’amassidi dle creature pen-a concepìe.
A l’avria vorsù che, ant ij Rëscontr antërnassionaj dë studi an sla lenga e la literatura piemontèisa ël motiv religios a trovèissa ‘l post che a-j ëspetava, e a l’avrìa otnulo, ma le fòrse a ancaminavo caleje e soa assion a-i la fasìa pa pì a sté al pass con ël rigor ëd j’ideaj.
Noi che i andasìo da chiel a la Mëssa an piemonteis […] a la capela dël Senter “Europa” tute le prime dumìniche dël mèis, i l’oma vistlo viaman dëstissesse, coma ch’a l’é nòst destin uman, chiel che i l’avio conossù animà da la veuja ‘d fé e ‘d fé sempe mej. […] Franch përche Nosgnor a premia ‘l giust («l l’hai combatù la bon-a bataja, i l’hai finì la corsa, i hai mantnù la fe; ora am ëspeta la coron-a ‘d giustissia che Nosgnor giùdes giust am consëgnerà col di, e nen mach a mi, ma ‘dco a tuti coj che a l’avran cujì com as dovìa soa aparission», S. Pàul, II Timòteo, 4, 7-8), i soma che soe speranse e sò tribulé a l’avran un compens ëdcò an cost mond, e a s’argiojiran an sò nòm coj che a l’han travajà con chiel për ij midem but.
Censin Pich (La Slòira N. 1 – Mars 1995)